Licht is overal om ons heen. Zeer zelden is het nog werkelijk volledig donker. In deze seminar gaan we kijken naar de kracht van het kunstlicht en waarvoor het kan worden gebruikt. In dit proces wil ik laten zien wat er allemaal mogelijk wordt gemaakt door de verschillende typen lichten en de invloed die het brengt op onze omgeving.

Kunstlicht maakt dat we onze ritmes kunnen verklooien, de nodige nachten kunnen doorhalen en versteld kunnen staan van de dingen die we zien en meemaken in het verlichtte donker. Zonder al het kunstlicht waren we nog steeds gebonden aan onze vuurbal hier ver vandaan.

We zouden dan beperkt zijn door het kleine beetje weerkaatsende licht van onze maan en zouden nog steeds gebonden zijn aan het licht van de dag.

De zon houdt zich niet aan onze slaap en waak voorkeuren. Hebben wij even mazzel gehad met onze voorouders. Die hebben dit probleem al veel eerder weten te tackelen. Met vuurstenen in de hand, of een subtiele hint van een god, wisten ze het eerste kunstlicht te ontsteken. En toen was er plots een handig vuur voor algemeen gebruik.

Ze konden hierdoor gevaren in het donker herkennen en primitieve ontwerpen schilderen op wanden in donkere grotten.

Tegenwoordig kunnen we door middel van verdere ontwikkelingen allemaal zelf beschikken over verschillende bizarre typen kunstlicht. In deze seminar ga ik daar iets verder op inzoomen.

Dankzij kunstlicht kunnen we tegenwoordig veel onzichtbare objecten of omgevingen op een compleet nieuwe manier beleven. We creëren nieuwe dimensies dankzij licht. Soms zijn ze saai als je met een gloeilamp in je kamer zit, maar soms transformeren ze je hele omgeving op een magische manier. Hiernaast staan daar een paar kleine voorbeelden van weergegeven.

Tijdens dit project heb ik onderzocht welke methodes ik wellicht kan gebruiken om zelf dit soort transformaties in beeld te brengen en uit te werken. Tijdens de feedbacksessies en tussentijdse inlevermomenten heb ik hier nadere uitleg over gegeven. Hierdoor zijn we tot de volgende hoofdvraag gekomen.

Hoofdvraag:
Hoe kan ik kunstlicht in mijn ‘kunst’/’design’ experimenten toepassen om omgevingen of objecten te transformeren. Of beter gezegd:

“Hoe kan ik kunstlicht gebruiken om beelden/objecten te transformeren die je zonder kunstlicht nooit op zo’n manier zou kunnen zien en ervaren.”

Sfeer, kleur, warmte, schaduw en nog veel meer aspecten manipuleren we nu in ons voordeel. Speelsheid qua design met kunstlicht zien we steeds vaker. Het is zelfs zo populair dat er hele attracties door ontstaan zijn.

Denk aan evenementen als Glow, muziekfestivals met lasershows of bijvoorbeeld de Dutch design week met lichtontwerpen in grote donkere hallen.

Ook de reclame borden zijn steeds vaker onderhevig aan transformaties door het gebruik van alsmaar veranderende pixels. Je zou zelfs kunnen stellen dat ze langzamerhand de statische posters hebben vervangen. Kunstlicht is nu overal om ons heen en beinvloed ons dagelijks leven continu.

In deze seminar heb ik onderzocht hoe ik zelf een aantal kunstlicht-types kan manipuleren of gebruiken om iets onzichtbaars, zichtbaar te maken. Met de hoofdvraag die ik hiervoor al had geformuleerd ben ik op zoek gegaan naar inspiratiebronnen. Met behulp van deze inspiratie zijn er een aantal experimenten naar voren gekomen die we uitgebreid hebben besproken. Hierbij heb ik verborgen beelden in kaart gebracht die normaal gesproken zonder kunstlicht aan ons oog voorbij zouden gaan.

Denk hierbij aan Led, UV, Infrarood, Glowinthedark, TL.

Deelvragen

• Welke typen kunstlichten zijn er
• Hoe worden ze gebruikt binnen onze maatschappij en wat zijn de effecten
• Welke mensen houden zich bezig met lichtkunst en wat kan ik van ze leren
• Hoe zet ik de opgedane kennis om in experimenten
• Welke technieken kan ik gebruiken om mijn hoofdvraag te beantwoorden.

Deelvragen reeds behandeld in tussentijds verslag

Methoden

Toegepast tijdens dit project:

Best practices onderzoek,
fly on the wall, inspiration wall,
Storytelling,
literature study,
scenario sketching (HAN & HvA, z.d.),
Interview.

Best Practices & Inspiratiebronnen

• Escher
• Landschaftspark – Duisburg
• Jheronimus Bosch Art center – Den bosch
• Designmuseum – Den Bosch (the poster is dead)
• Dan Flavin (uv licht kunstenaar)
• Robert ryman (minimal artist)
• Frank stella (kleurrijke patronen met elkaar verbonden)
• Tom bacher (uv kunstenaar)
• Gijs van Bon (ontwerper op glowfestival)
• Jaap van den Elzen (ook op glow)

Voor dit experiment heb ik paarse UV verf gebruikt die niet zo erg opvalt wanneer er geen kunstmatig UV licht op schijnt. Hierdoor krijg je een verborgen design waar je normaal gesproken zo voorbij zou lopen zonder kunstlicht.

Het idee voor dit experiment was ontstaan nadat ik had gelezen over Tom Bacher. Een kunstenaar die nu al 40 jaar werkzaam is geweest om uv kunst te maken. Hij ontdekte al snel dat het chemische goedje in glowsticks vermengd kon worden met zijn verf. Hierdoor kon hij landschappen schilderen die zowel overdag als ‘snachts tot leven werden gewekt.

Hij liet zich inspireren door reflecties en lichten. Toen ik zag waarmee hij werkte heb ik besloten om ook een poging te wagen met UV verf. Hieronder staat een foto van het atelier van Tom Bacher om een klein idee te geven waarmee hij zijn kunst ontwikkelt. Het leek mij interessant om te zien of ik ook zoiets kon maken op mijn eigen manier. Een echte kunstenaar ben ik echter niet dus ik zal mijn best moeten doen om zijn eer hoog te houden.

Voor dit experiment heb ik gebruik gemaakt van infrarood camera’s. Na de feedback sessie kwam naar voren dat ik ook meer op zoek moest gaan naar andere verborgen beelden die minder statisch zijn.

Bewegend beeld dus. Daarom ben ik op zoek gegaan naar plekken in het bos met dieren die normaal gesproken voor onze ogen onzichtbaar zijn.

In de natuur zijn zat van verborgen verhalen die zichtbaar kunnen worden gemaakt door kunstlicht. De infrarood camera is hier een perfecte tool voor. Zonder het kunstlicht had ik dit soort beelden namelijk niet kunnen maken. De techniek en hoe het apparaat werkt hebben we uitvoerig besproken dus daar zal ik hier niet verder al te veel in detail treden.

Zeker ‘s nachts gaat er een hele nieuwe wereld open dankzij speciaal kunstlicht.

Met wat mazzel en doorzettingsvermogen hebben we reeen, herten, dassen, zwijnen en hermelijnen kunnen filmen. Dankzij de feedbacksessie waarin naar voren kwam om meer de natuur in te trekken heb ik mooie beelden kunnen vastleggen. Het doel was om iets onzichtbaars met kunstlicht zichtbaar te krijgen. Dat lijkt te zijn gelukt.

Tijdens de besprekingen hebben we het ook nog gehad over Escher en de bijzonderheid van zijn ontwerpen. In de gesprekken werd aangeraden om ook daar weer in op zoek te gaan naar inspiratie. Het advies was toen om goed te kijken of ik iets van zijn werken kon recreeeren waarbij het accent ook lag op licht en illusie.

Dankzij een trip naar Duitsland op een bijzondere locatie in Duisburg is het deels gelukt om zoiets vast te kunnen leggen. Het plaatje hierboven is zo’n voorbeeld van een illusie waarvan ik dacht dat ik iets dergelijks wel kon reproduceren. Deze illusie heb ik dus geprobeerd te maken waardoor je niet goed meer ziet hoe het perspectief loopt. Dit bleek achteraf nog vrij lastig, maar het plaatje rechts weergegeven is het dus uiteindelijk geworden.

Persoonlijk had ik er meer van verwacht maar met alle constructies blijven er altijd kleine objecten zichtbaar die het omgekeerde perspectief effect om zeep helpen. Aangezien ik die stalen buizen er moeilijk af kon halen was dit het best haalbare resultaat. Gelukkig heb ik mij hier wel weer vast kunnen houden aan de ledverlichting die de omgeving een totaal ander beeld geeft.

Het is een turbulent proces geweest waarbij ik erg op zoek was naar de rode draad die alles in dit project met elkaar verbindt. Gelukkig heb ik na een aantal feedbacksessies begrepen dat niet alle eperimenten en onderzoeken feiloos op elkaar aan hoefden te sluiten. Dankzij de feedback gesprekken is mij verteld om de rode draad iets meer los te laten en gewoon “toffe shit te gaan maken”. Hierdoor ben ik aan de slag gegaan met verf, camera’s en licht.

Dankzij die vrijheid om gewoon toffe ideeen uit te mogen werken heb ik dit project geleerd om te werken met infrarood camera’s, ben ik geinspireerd geraakt door verschillende kunstenaars, heb ik mogen experimenteren met allerlei toffe aspecten van het schilderen, en ben ik ook nog eens op allerlei leuke en bijzondere plekken geweest. Niet alle experimenten zijn voor mijn gevoel helemaal succesvol gegaan, maar het was erg leuk om kunstlicht op een nieuwe manier te kunnen waarderen.

Ook de maatschappelijke invloed van kunstlicht was zeer opvallend. In de gesprekken waarbij we mijn eerder aangeleverde documenten besproken hadden, daar kwamen een paar opvallende details naar voren. Zonder kunstlicht zijn we eigenlijk nergens, althans dat was toen de conclusie. Technologie is bijna altijd gebonden aan een display met kunstlicht waardoor we kunnen zien. Zonder licht zijn onze ogen waardeloos. Telefoons, computers, kookplaten, reclameborden, fotografie. Alles draait om licht, zeker in het duister. De vraag of dit nou eigenlijk wel goed is, dat valt nog te betwisten. Ik ben persoonlijk erg dankbaar voor het licht, maar het neemt ook bepaalde natuurlijke elementen uit ons leven weg. Discipline gaat dus hand in hand met kunstlicht. We moeten kunstlicht waarderen maar ook opletten dat het onze natuurlijke leefpatronen niet volledig door de war schopt.

Voor de mensen die het leuk vinden heb ik nog een aantal foto’s toegevoegd van het Landschaftspark in Duisburg. Deze foto’s zijn gemaakt door Erik Schollaart.

Deze plek is zeker een aanrader als je een keer op een bijzondere locatie met mooie lichten wil fotograferen.